آموزش GIS در رشت

دپارتمان علوم مهندسی مجتمع فنی تهران، نمایندگی استان گیلان در حال برگزاری دوره آموزشGIS  در رشت است. در این دوره دانش پذیران، تحت نظر اساتید مجرب و حرفه ای طی 55 ساعت به این نرم افزار مسلط می شوند و توانایی لازم برای ورود به بازار کار را کسب می کنند.

شرکت آمریکائی ESRT تولیدکننده نرم افزار جی ای اس است. اولین GIS در دهه 1960 میلادی در کشور کانادا مورد استفاده قرار گرفت. ایران نیز در سال 1369 از این نرم افزار در سازمان نقشه برداری کشور بهره برداری کرد.

GIS (Geographic Information System) به معنای سامانه اطلاعات جغرافیایی است و مجموعه ای از نرم افزار، سخت افزار، داده های جغرافیایی و منابع است که برای گردآوری، تولید، تجزیه و تحلیل، ذخیره و نمایش کلیدی اطلاعات جغرافیایی بکار می رود.

جی آی اس، یکی از نرم افزارهای تخصصی رشته مهندسی نقشه برداری است که در رشته های زمین شناسی و مهندسی کشاورزی کاربرد زیادی دارد. این نرم افزار، داده ها را برحسب مختصات جغرافیایی، نقشه، جدول، تصویر و گرافیک های کاربردی ساماندهی می کند.

GIS قابلیت های زیادی دارد که در زیر به چند مورد اشاره می کنیم:

• مدیریت، تجزیه و تحلیل داده های جغرافیایی
• پشتیبانی از زبان برنامه نویسی پایتون و فرمت های تصویری CIF, PNG,GPG و ….
• پوشش دادن 70 فرمت داده ای از جمله داده های آماری، تصاویر ماهواره ای، سرویس های مکانی، نقشه هایCAD
• تولید پایگاه داده ها (Database)
• سهولت انجام پردازش مکانی (Geoprocessing) مانند تعیین حریم و مسیریابی
• کاربرد گسترده در طبقه بندی ماهواره ای، تحلیل و نمایش مدل های سه بعدی
• توانایی انجام محاسبات ریاضی مانند محاسبه های مساحت و محیط عناصر مشخص شده
• برخورداری از دقت و سرعت بالا در مرتبط سازی داده ها
• قابلیت ردیابی و بررسی تغییرات مکان های جغرافیایی در طول زمان
• امکان محاسبه و بررسی چندین لایه اطلاعاتی به صورت همزمان
• قابلیت استفاده برای مکان یابی پروژه های مختلف
• قابلیت جمع آوری، ذخیره، بازیابی و تجزیه و تحلیل اطلاعات با حجم زیاد

فرایند تحلیل اطلاعات و داده ها در نرم افزار GIS  بشرح زیر است:

• Input Data ورودی داده ها
• Manage Data مدیریت داده ها
• Data Processing پردازش و تحلیل داده ها
• Data Output خروجی داده ها

دربخش ورودی داده ها دیتاها که معمولا به صورت نقشه های خطی یا جداولی از اطلاعات توصیفی هستند و یا به صورت فایل های الکترونیکی از نقشه ها یا عکس های هوایی هستند، به شکل استاندارد GIS تبدیل می شوند. مرحله اول وارد کردن اطلاعات وقت گیر و پرهزینه است.

 بصورت کلی فرایند ورودی داده ها شامل دو بخش زیر است:

الف- جمع آوری اطلاعات

ب- تبدیل فرمت و شکل داده ها

در این مرحله کیفیت داده های جمع آوری شده بسیار مهم است. مهمترین عواملی که در کیفیت داده ها موثر است عبارت است از :

• دقت Accuracy: نشان دهنده این است که داده ها تا چه اندازه صحیح است.
• زمان Time: نمایانگر این است که داده ها در چه زمانی جمع آوری شده اند.
• به روز بودن Curvency: نشان دهنده این است که داده ها تا چه اندازه به روز هستند.
• کامل بودن Completeness: نمایانگر این است که داده های جمع آوری شده تا چه اندازه کامل هستند.

یکی از مولفه های GIS، مدیریت داده ها است که  شامل توابع ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات موجود درپایگاه داده است. در این قسمت به کم حجم کردن اطلاعات و جنرالیزه کردن اطلاعات توصیفی و گرافیکی پرداخته می شود. در پایگاه داده ها، ارتباط میان جداول و اطلاعات توصیفی به صورت یک به یک، یک به چند یا چند به چند صورت می گیرد.

پایگاه داده ها مجموعه ای از اطلاعات در مورد اشیا و ارتباط آن ها با یکدیگر است. DBMS یک سیستم مدیریت پایگاه داده است که داده های داخل یک پایگاه را نگهداری می کند.

به تعدادی از مزایای کاربرد روش پایگاه داده ها در زیر اشاره می کنیم:

• کنترل یک DBMS متمرکز است و توسط یک نفر یا یک گروه کنترل می شود و تضمین می کند که استانداردهای کیفی داده ها برقرار است و محدودیت های امنیتی بر آنها اعمال می شود.
• داده ها قابل انعطاف هستند.
• داده ها مستقل هستند.
• کاربران دستیابی مستقیم دارند.

در ذخیره سازی داده های توصیفی، هر داده جغرافیایی به صورت اعداد، ارقام، کلمات یا جداول ارائه می شود. هر جدول اطلاعاتی شامل سطرها، رکوردها، فیلدها و ستون های مختلف است.

مدل های ذخیره شدن اطلاعات در پایگاه داده ها عبارتند از:

• مدل داده کلاسیک
• مدل ارتباطی GIS
• مدل داده مکانی
• مدل داده فضایی

در پردازش و تحلیل داده ها، آنالیز داده های گرافیکی توابعی مانند Overlay (روی هم گذاری)، لایه های مختلف نقشه های گرافیکی،Buffering  و …… انجام می گیرد. در این قسمت جستجوی اطلاعات توصیفی با توابع مختلف انجام می شود.

در خروجی داده ها، داده های خروجی در GIS های مختلف از لحاظ دقت، کیفیت و نوع متفاوت هستند. این داده ها به اشکال مختلفی از قبیل جداول، نمودارها، گزارش نوشتاری و نقشه ها تولید می شوند و یا ممکن است به صورت رقومی یا کاغذی ارائه گردند.

خروجی جی ای آس به عواملی مانند کاربر، بستر پردازش اطلاعات، توابع آنالیز و صحت اطلاعات و بروز بودن در پایگاه داده بستگی مستقیم دارد.

این نرم افزار به صورت پکیج و به همراه چند نرم افزار مرتبط با نرم افزار اصلی نصب می شود که به شرح زیر است:

نرم افزار Arc Catalog : اطلاعات وارد شده و داده ها را مدیریت می کند.

نرم افزار Arc Scene :   داده های تولید را به صورت سه بعدی نشان می دهد.

نرم افزار  Arc Globe : اطلاعات را بر روی سطح زمین نشان می دهد.

نرم افزار Arc Reader : اطلاعات و داده ها به صورت مجزا  نشان داده می شوند.

GIS کاربردی گسترده ای دارد که به چند مورد در زیر اشاره می کنیم:

• نقشه کشی و نقشه برداری
• جغرافیا
• مهندسی خاک
• صنعت آب و برق
• زمین شناسی
• منابع طبیعی
• محیط زیست
• کشاورزی
• هواشناسی
• جنگل داری

همانطور که در بالا گفته شد، جی آی اس ابزاری قدرتمند برای نقشه برداری رایانه ای و تحلیل مکانی و خروجی گرفتن از اطلاعات جغرافیایی است.

مجتمع فنی تهران، نمایندگی استان گیلان دوره GIS را در دو سطح مقدماتی و پیشرفته طی 55 ساعت برگزار می کند. علاقمندان برای مشاوره رایگان و شرکت در این دوره ها می توانند از روزهای شنبه الی پنج شنبه ساعت 9 الی 17:30 با شماره 0133431  داخلی 117 تماس حاصل فرمایند.

تهیه کننده : لیلا سیروس

مدیر دپارتمان علوم مهندسی